Steeds meer Braziliaanse bio-ethanol aan de pompstations

Biobrandstoffen krijgen recent steeds meer en meer aandacht omdat het er sterk op begint te lijken dat ze in de nabije toekomst een belangrijk aandeel gaan uitmaken van de energie. En vooral dan in verhouding met het huidige aandeel hernieuwbare energie in energiemix. Biobrandstof is een algemene verzamelnaam voor verschillende soorten brandstoffen die gemaakt worden uit biomassa. Biobrandstoffen in vaste, vloeibare of gasvormige toestand kunnen sinds kort niet alleen rekenen op een toenemende interesse vanuit de wetenschappelijke hoek maar ook van het grote publiek. Als hernieuwbare energiebron zijn ze uniek op het vlak dat ze een alternatief vormen voor fossiele brandstoffen. En aangezien de voorraad van fossiele brandstoffen eindig is en dat we hoogstwaarschijnlijk het economische hoogtepunt van deze brandstoffen al voorbij zijn, vormen biobrandstoffen een oplossing. En biobrandstoffen zijn zeer interessant alternatief, namelijk aangezien we het economische hoogtepunt van de fossiele brandstoffen voorbij zijn maar het overgrote deel van onze technologieën nog berusten op deze brandstoffen, is er een gelijkaardige alternatieve energiebron nodig zodat we een graduele transitie kunnen inzetten. Namelijk zou de omschakeling veel rustiger en zonder al te grote economische verliezen als we de huidige installaties en technologieën kunnen uitfaseren en zo gelijkmatig met deze uitfasering overschakelen naar de andere alternatieve energiebronnen. Tijdens deze periode voor het uitfaseren kunnen er gebruik gemaakt worden van biobrandstoffen om de schaarste aan fossiele brandstoffen op te vangen.

De biobrandstof die momenteel het populairst is, is bio-ethanol. Bio-ethanol wordt verkregen door microbiële fermentatie van suikers uit suikerriet, tarwe, maïs, triticale, rogge, gerst en suikerbieten. Deze microbiële fermentatie van deze suikers gebeurt doorgaans met behulp van gisten als productie-organisme. Het proces om bio-ethanol te bekomen vanuit de suikers omvat enzymdigestie, fermentatie van de suikers, destillatie en drogen. Tijdens de enzymdigestie worden de suikers los gemaakt van de andere stoffen van de gewassen. Want enkel de suiker kan omzet worden in ethanol. Daarna vindt de fermentatie plaatst, dit is dus de eigenlijke vorming van de ethanol. Daarna moet men de gefermenteerde suikers gaat destilleren. Bij destilleren wordt het bekomen mengsel na de fermentatie opgewarmd zodat de ethanol, door middel van verdamping, kan gescheiden worden van de andere stoffen. Daarna wordt de ethanol gedroogd, dit is nodig om ervoor te zorgen dat het ethanol geen water meer bevat. Er moeten wel een aantal opmerkingen gemaakt worden bij de 'hernieuwbaarheid' van bio-ethanol en eigenlijk van biobrandstoffen in het algemeen. Biobrandstoffen zijn niet altijd hernieuwbaar maar vooraleer dat echt een beter alternatief vormen voor fossiele brandstoffen moet er wel aan een aantal zaken aandacht gegeven worden.

Namelijk moet het proces van gewas tot eindproduct aan een aantal criteria voldoen. Want onder andere het productieproces op zich is al een vrij energie-intensief proces. De energie die hierbij verbruikt wordt moet ook van ergens komen en veelal gaat daarmee ook een bepaalde uitstoot van CO2 mee gepaard. Maar op zich is dit geen onmiddellijk probleem want bijvoorbeeld bij de raffinage van ruwe aardolie is ook een vrij energie-intensief proces. Maar bij biobrandstoffen blijft het niet bij dit productieproces. Daarnaast moeten de gewassen ook nog gekweekt worden. Om het land te bewerken waarop dit gebeurt, deze dan te oogsten en te vervoeren naar de verwerkingsfabriek is er ook een bepaalde hoeveelheid energie nodig. Maar op het eerste moment denkt u nu waarschijnlijk van "bij fossiele brandstoffen moeten deze toch ook nog in de eerste plaats ontgonnen worden en daarvoor is er toch een energie nodig?". Maar bij biobrandstoffen is er wel dat verschil dat de specifieke energie-inhoud van deze gewassen per massa-eenheid of per volume-eenheid. Deze specifieke energie-inhoud is namelijk een paar ordes kleiner dan bijvoorbeeld die van ruwe aardolie. Dus dit wil zeggen dat het aantal kilogram gewassen die er gekweekt moeten worden om bijvoorbeeld één liter diesel te verkrijgen veel groter is dan het aantal kilogram ruwe olie er naar boven moet gepompt worden om één liter diesel te verkrijgen. En daardoor is ook de energie die nodig is voor het telen, oogsten, transporteren, verwerken van deze gewassen heel wat groter dan de energie die nodig is om ruwe aardolie te ontginnen en te verwerken. Daarnaast zorgt een ander aspect van het oogsten voor milieuoverlast. Namelijk wordt het suikerriet, voor het kappen, eerst in brandt gestoken. Hierdoor wordt het droge loof en het ongedierte verwijdert. En in dit rijtje van energieverbruikers is het transport van de geoogste gewassen een zeer grote opslorper van energie, om niet te zeggen de grootste. Dus door bijvoorbeeld deze zoveel mogelijk te gaan beperken kan men ervoor gaan zorgen dat biobrandstoffen wel degelijk een beter alternatief zijn dan fossiele brandstoffen. Een andere maatregel zou bijvoorbeeld het gebruik van hernieuwbare energie tijdens het productieproces kunnen zijn. En zo zijn er nog vele andere.

Brazilië is het land de meer gedaan heeft dan eerder welk ander land, om aardolie zoveel mogelijk te gaan verdringen uit hun energiemix met bio-ethanol als alternatief. En momenteel is het nagenoeg volledig klaar voor het opvoeren van hun productie van bio-ethanol op basis van suikerriet. En het opvoeren is van een dergelijke schaal dat het niet enkel een deel van binnenlandse vraag kan bevoorraden maar daarnaast zal het land deze brandstof ook gaan exporteren naar het buitenland. En deze vooruitzichten zien er alleen maar rooskleuriger uit wanneer men ook de buitenlandse interesse van investeerders beschouwd. Daarnaast is er ook nog de mogelijke val van een langdurige handelsbelemmering met de Verenigde Staten. En aangezien de VS één van de allergrootste afnemer is van aardolieproducten is dit een gigantische potentiële markt voor biobrandstoffen. De plannen van de overheid zijn om de huidige productie van bio-ethanol te gaan verdubbelen tegen 2019. Momenteel worden er jaarlijks zo'n 26 miljard liter ethanol geproduceerd en dit zou opgedreven worden tot 64 miljard liter. Dit plan luidt op het eerste moment zeer ambitieus aangezien de productie er het afgelopen jaar afname heeft gekend. Maar deze afname zou volledig te wijten zijn aan de wereldwijde recessie en de resulterende lage olieprijs. De lage olieprijs zorgde voor een stuk minder investeringen dan voordien en dus kwamen veel start-ups in financiële problemen. Maar in het afgelopen jaar zijn ook grote oliemaatschappijen zoals Shell en BP gaan investeren in de productie van de Braziliaanse bio-ethanol.

Door deze grote buitenlandse investeringen kan men in Brazilië de vereiste infrastructuur gaan uitbouwen om de productie-capaciteit van bio-ethanol te gaan opdrijven, bijvoorbeeld komt er een nieuwe grote pijpleiding van de regio waar de bio-ethanol geproduceerd wordt naar de grote bevolkingscentra in het land. Maar daarnaast heeft men er nu ook voldoende geld om een wereldwijd distributienetwerk te gaan opstarten. En op deze manier kan men ook de export van de bio-ethanol gaan vergroten. Momenteel worden meer dan de helft van de Braziliaanse wagens en vrachtwagens in het land aangedreven met binnenlandse biobrandstoffen. En de trend van dit aandeel zal zich in de komende jaar waarschijnlijk gaan verder zetten. Maar de verkoop van ethanol in het land is zeer gevoelig aan de olieprijs, namelijk doordat grotendeels van de wagens zowel kunnen rijden met fossiele als met biobrandstoffen. Dus hebben de chauffeurs er een vrije keuze tussen deze twee brandstoffen aan de pompstations. In de pompstation hebben de chauffeurs er keuze tussen 100% biobrandstof, een mengsel die 80% fossiele brandstof bevat of 100% fossiele brandstof. Dus wanneer de olieprijs laag is, kiezen de chauffeurs er dus voor het mengsel met de 80% fossiele brandstof of voor de 100% fossiele brandstof. Export zou hierdoor zeer handig zijn voor de producenten van ethanol want in het buitenland, zoals bijvoorbeeld in de VS, hebben de chauffeurs heel wat minder keuze. Namelijk wordt er in de VS momenteel enkel een mengsel die 10% biobrandstof bevat aangeboden en zo kunnen de Braziliaanse producenten er hun biobrandstof aan een hogere prijs verkopen.

Export wordt ook tegengehouden door een handelsbelemmering voor export van bio-ethanol naar de VS. Want de VS wil hun binnenlandse productie van biobrandstoffen zo beschermen tegen de concurrentie van de Braziliaanse. In de VS wordt er ook biobrandstof geproduceerd op basis van maïs. De productie met maïs is een stuk duurder dan die met suikerriet. En hiermee is de Braziliaanse bio-ethanol een zeer ernstige bedreiging voor de productie van in de VS. Maar deze handelsbelemmering zou binnenkort gaan verdwijnen waardoor de Braziliaanse producenten ook hun product kwijt kunnen op de Amerikaanse markt. Daarnaast is er naast de VS ook nog Europa als een grote potentiële afnemer van de bio-ethanol uit Brazilië. Namelijk heeft men in de EU onlangs beslist om hun gebruik van biobrandstoffen te gaan opdrijven tot zo'n 20% tegen 2020. Dus in het algemeen ziet de toekomst voor het Braziliaanse bio-ethanol er erg aantrekkelijk uit en dit lokt nog meer investeringen in deze technologie. En met verdere investeringen kan men het productieproces verder gaan optimaliseren en ontwikkelen. En daarnaast kan men meer aandacht gaan besteden aan het milieuvriendelijke aspect en aan het beperken van het energieverbruik tijdens de productie ervan.

Geschreven door Emile Glorieux, Bron [news.nationalgeographic]