Pagina's

zondag 6 juni 2010

Cradle to Cradle - Afval = voedsel

Ik ben net klaar met het lezen van het boek "Cradle to Cradle -  Afval is voedsel". Dit boek geeft je een nieuwe kijk op duurzaam ontwerpen. En ik wil eerst en vooral dit boek aan iedereen aanraden die in zijn dagelijkse leven  te maken heeft met het ontwerpen en design van producten, concepten, technologieën, processen en dergelijke. Maar ook voor eender wie blijft dit een zeer interessant en leerrijk boek. Het gaat niet alleen over duurzaam ontwerpen maar eigenlijk ook over duurzaam ondernemen in het algemeen. Dit boek legt op een zeer aangename manier uit hoe ontwerpen op een verantwoorde manier kan gedaan worden in de toekomst. De originele versie "Cradle to Cradle - Remaking the way we make things" werd geschreven door de Duitse chemicus Michael Braungart en de Amerikaanse architect William McDonough.
Achteraf blijkt dit boek volledig anders te zijn opgesteld dan dat ik voordien dacht. Ik vreesde dat het allemaal zeer oppervlakkig besproken zou worden en dat het allemaal ver van de realiteit zou blijven. En dit blijkt juist het tegengestelde te zijn, alles wordt duidelijk uitgelegd en veel wordt aangetoond met voorbeelden. Want het is namelijk zo dat Michael Braungart en William McDonough samen het bedrijf McDonough Braungart Design Chemistry (MBDC)  opgestart hebben die volledig werkt volgens de visie van Cradle to Cradle.


McDonough Braungart Design Chemistry (MBDC) heeft in het verleden onder andere samen gewerkt met bedrijven zoals Ford Motor Company, Nike, BASF en etc. de volledige lijst kun je hier terugvinden. En er zijn al een groot aantal producten op de markt, die via de methode van Cradle to Cradle ontworpen zijn. Het gaat dus al veel verder dan enkel een methode van ontwerpen en hierdoor is het zeer interessant lezen omdat ze heel wat voorbeeld uit de industrie kunnen aanhalen om alles te verduidelijken.

In het algemeen gaat het boek dus over een nieuwe kijk op duurzaam ontwerpen. Daarbij beschouwd het duurzame ontwikkeling zoals het gedefinieerd werd in het Brundtland-rapport van de World Commission on Environment and Development (WCED). Dit rapport zegt dan duurzame ontwikkeling als ontwikkeling waarmee men dus blijft voldoen aan de noden van de huidige generatie zonder daarbij de mogelijkheden van de komende generaties te beperken. En C2C gaat daarbij nog een beetje verder, namelijk het wil zelf de mogelijkheden van de toekomstige generaties vergroten.

De algemeen stelling doorheen het boek is natuurlijk afval is voedsel. We moeten afstappen van het idee van 'end-of-life' en dit vervangen door een kringloop van grondstoffen. Daarbij moet er onderscheid gemaakt worden tussen de technische grondstoffen en de biologische grondstoffen. Biologische grondstoffen zijn de 100% composteerbare en die geen beschadiging veroorzaken aan het milieu, dieren of mensen. Daarnaast zijn er alle andere, deze technische grondstoffen behoren tot de technosfeer. De grondstoffen uit de technosfeer mogen dus niet in de biosfeer terecht komen en omgekeerd.

Daarnaast wordt veel aangehaald dat 'minder slecht is nog steeds niet goed'. Dit geeft aan dat het verbeteren van een product in zijn huidig ontwerp veelal niet leidt tot een goed product. Dus dat het er op neer komt van zo nodig producten te gaan herontwerpen tot dat ze echt goed zijn. Om dit allemaal duidelijk uit te leggen zal ik gewoon het voorbeeld van het boek zelf eens aanhalen.

Dus toen dat ze het boek af hadden moesten ze beslissen op welk soort papier ze het gingen drukken en welke inkt ze zouden gebruiken. Ze wilden een boek dat geen bedreiging vormt voor de natuur maar dat daarentegen even aangenaam is om te lezen. Ze kwamen voor de keuze tussen drie verschillende mogelijkheden te staan.

Als eerste konden ze kiezen voor een boek dat we kennen als de standaard paperback. Compact en prettig om te lezen. De donkere inkt zorgt hierbij dat het allemaal heel duidelijk te lezen is. Maar een probleem hierbij is dat ondanks dat het papier biologisch afbreekbaar is, het niet kan gerecycleerd worden tot een nieuw boek met dezelfde eigenschappen. En door al de chemicaliën in de kaft en in de inkt is het papier niet meer biologisch afbreekbaar.

Het tweede boek kom je nu ook al regelmatig tegen, namelijk het heeft nog steeds de gebruikelijke vorm, maar het is gemaakt van donker, grauw papier dat veel dunner is. Alles is grotendeels in hetzelfde kleur gedrukt en doordat het papier vrij dun is kun je er de letters van op de achterkant deels doorzien. Dit boek is 'milieuvriendelijker' dan het eerste omdat het gerecycleerd papier gebruikt. En de ontwerpers streefden naar het idee van dematerialisatie door van alles minder te gebruiken. Dit resulteert in het algemeen tot een onaangename ervaring. Die is een duidelijk voorbeeld van eco-efficiëntie. Een poging om iets, in zijn huidig ontwerp, minder slecht te maken. Maar hiermee is het nog steeds geen goed product.

Het laatste boek is een bijzonder ontwerp, namelijk men is begonnen met het concept van een boek opnieuw vast te leggen op een manier die rekening houdt met de bredere context. Dus ook met de informatie waarvan men zovele jaren geleden, toen men de 2 vorige boeken heeft ontworpen, nog niet van op de hoogte was. Eerst kwam uiteraard bij een elektronisch boek. Maar deze gedachte werd aan de kant gezet omdat men het gevoel van een 'echt' boek wou behouden. De zoektocht kwam uit bij een boek gemaakt van een speciale polymeer. Deze is oneindig veel keer recycleerbaar zonder kwaliteitsverlies. En dus er hoeven geen bomen voor gekapte te worden en er is geen chloor nodig om het mooi wit te krijgen. Daarnaast was de inkt nog een probleem. Want deze zou wel eens een beperking kunnen vormen voor het oneindig recycleerbaar zijn van de kunststof. En dus moest deze kunnen gescheiden worden van de kunststof en ook mag deze uiteraard niet giftig zijn. Dus hebben ze een type inkt ontwikkeld die simpelweg kan afgewassen worden van het boek met heel heet water. Daarna kan de inkt teruggewonnen worden en opnieuw gebruikt worden. De rest van het boek zoals de omslag wordt ook van deze materialen gemaakt zodat het blijvend opnieuw gebruikt kan worden.

En zo'n voorbeelden is wat, voor mij toch, het boek zeer interessant maakt. Ook wordt uitgelegd dat het niet enkel technologie is die de motor is voor de verandering tot een duurzame toekomst. Maar dat het veel al ook kan met het aanpassen van het businessplan. Ook op het einde, waar de grote lijnen voor een stappenplan opgesteld worden voor de omschakelen van 'end-of-line' naar Cradle-to-Cradle. Het wordt allemaal duidelijk uitgelegd en men vergelijkt het systematisch met het voorbereiden van een feestmaal. Iets zowat voor iedereen herkenbaar is.

Hieronder zie je de 20 minuten durende TEDtalk van William McDough over C2C.



Geen opmerkingen:

Een reactie posten

Klik rechts onder het commentaar-kader op "Aanmelden via e-mail" indien u via mail op de hoogte wilt blijven van de nieuwe reacties op deze post.