Nieuwe olie - en een enorme uitdaging - voor Ghana

Ghana, officieel de Republiek Ghana is een land aan de westkust van Afrika dat grenst aan onder andere Ivoorkust, Burkina Faso. Het land telt zo'n 23.832.495 inwoners waarvan er volgens het ontwikkelingsprogramma van de Verenigde Naties 28,5% onder de armoedegrens leeft. Nochtans heeft het land een heleboel natuurlijke rijkdommen zoals onder andere, cacao, goud, hout, industriediamant, mangaan, bauxiet, vis, rubber, palmolie, waterkracht en nog andere. Maar de periode 1973-1983 was economisch gezien rampzalig voor Ghana, als gevolg van verschillende factoren zoals corruptie, droogte, wanbeleid, machtswisselingen en de gedwongen repatriëring van één miljoen Ghanezen uit Nigeria in 1983. In datzelfde jaar werd het Economic Recovery Program gestart. Door deze maatregel is situatie wel verbeterd, maar een probleem blijft de grote afhankelijkheid van het exporteren van cacao, nu ongeveer 35%. Maar een ander probleem is dat, in tegenstelling tot Ghana zelf, omringende landen zoals Ivoorkust, Liberia en Sierra Leone instabiel zijn, waardoor buitenlandse investeerders worden afgeschrikt. In 1999 vertegenwoordigden landbouw, industrie en dienstensector respectievelijk ongeveer 36, 25, 39% van de Ghanese economie.

In december is men in Ghana ook gestart met de productie van aardolie van uit een gigantisch offshore-olieveld. Maar Ghana wil bij de productie aardolie niet dezelfde fout gaan maken die zovele Afrikaanse landen maken toen er aardolie werd gevonden. Het olieveld, Jubilee field, werd ontdekt in 2007 en ligt zo'n 60 km van de kustlijn van Ghana. Er wordt geschat dat het veld meer 600 miljoen vaten ruwe aardolie bevat maar dit getal kan oplopen tot 1,8 miljard vaten door de onzekerheid op deze schatting. De diepte waar deze aardolie teruggevonden wordt bedraagt 1250 meter. Deze diepte is relatief gezien niet zo diep voor olieboringen maar vroeger zou het niet zo vanzelfsprekend geweest zijn. In 1970 kon men in de zee slechts een paar meter diep boringen maar tegen 2003 werden boringen tot op een diepte van meer 1600 meter routinematig uitgevoerd. Er wordt verwacht dat het olieveld Jubilee honderden miljoen dollars zou kunnen opleveren voor de lokale overheid en bevolking. In de regio zou het geld er zeer goed gebruikt kunnen worden voor het investeren in onderwijs, gezondheidszorg, de industrie, en andere infrastructuur.

Maar Ghana staat voor een aantal bijzonder grote uitdagingen. Het land wordt geprezen voor zijn politieke stabiliteit en democratie maar het heeft een bijzonder slechte reputatie als het aan komt op transparantie omtrent het overheidsgeld en de bescherming van het milieu. Sommige partijen vrezen dat Ghana binnenkort een kleinere versie van Nigeria zal worden. In het nabijgelegen Nigeria wordt er namelijk al een tijdje aardolie geproduceerd omdat er verschillende olievelden in de bodem zitten. Maar sinds en door de ontginning van aardolie wordt Nigeria geplaagd door corruptie, etnisch geweld en regelmatige olielekkages en al dit is ook vaak gekoppeld met vandalisme. De ontginning van aardolie heeft al niet alleen in Nigeria voor burgeroorlogen en dergelijke gezorgd, maar ook in andere Afrikaanse landen het een gelijkaardig scenario zich voorgedaan.

In het verleden is er aardolie geproduceerd in Ghana, maar in die gevallen waren de reservoirs steeds relatief klein. Men heeft er nog nooit een olieveld gekend van de omvang als dat van Jubilee. Naast de geschatte 1 miljard vaten ruwe aardolie zou er ook nog eens zo'n 28 miljoen kubieke meter aardgas. Maar Jubilee in niet het enigste nieuwe olieveld in de Golf van Guinee. Het is maar één van de vele die men sinds recent heeft ontdekt. Deze nieuwe olievelden moeten helpen om in de toekomst te kunnen voldoen aan 's werelds stijgende vraag naar energie. Jubilee krijgt het meeste belangstelling omdat het van alle ontdekte olieveld de meest beloftevolle opbrengst. Het zorgde in eerste instantie voor veel nieuwe hoop bij de Ghanese bevolking. Namelijk omdat de nationale oliemaatschappij van het land voor 13.75% deelneemt in de ontginning van Jubilee samen met ook nog een aantal andere Ghanese oliemaatschappijen. Maar de Ghanese overheid tracht sinds recent de hoop een beetje te temperen en verkondigen dat de Ghanese bevolking het er niet onmiddellijk beter zal door hebben. De Ghanese overheid vermoedt dat de productie van aardolie en -gas zal zorgen voor $ 500 miljoen voor de staat. Dit is slechts 3% van het bruto binnenlands product van Ghana.

Eénmaal de productie op volle toeren zal zijn, zullen er zo'n 120 000 vaten ruwe aardolie per dag geproduceerd worden en dit zo'n 3 tot 6 maanden lang. Om dit aantal in een perspectief te kunnen zetten, kan men de vergelijkingen maken met Nigeria. Nigeria waar er tal van olievelden zijn produceert 2 miljoen vaten ruwe aardolie per dag. De minister van energie van het land meent dat de aardolie en -gas niet alleen de economie kunnen doen expanderen. Deze hangt ook nog van een heleboel andere producten af waaronder zeker de productie en uitvoert van cacao en mineralen. Zo is het land bijvoorbeeld ook gekend voor de productie van goud, dat goed is voor zo'n 5% van het bruto binnenlands product. Maar ondanks deze mededelingen is het wel bekend dat de Ghanese overheid niet verstandig omspringt met de inkomsten van de ontginning van de grondstoffen van het land. Het lijkt er sterk op dat de overheid de natuurlijke rijkdommen als inkomsten beschouwt, in plaats van deze te gaan investeren. En er is een hoge nood aan investeringen door de overheid in dit land, want namelijk staat het land als 130ste van de 169 gerangschikt in de lijst van ontwikkelende landen, en staat het in de categorie van "low human development". Het jaarlijks inkomen van de gemiddelde Ghanees is $ 1500.

Maar niet alleen wat er met het geld gebeurt is van belang maar ook dient er zorgzaam omgegaan te worden met de natuur. Zeker wat betreft olielekkages aangezien veel Ghanese leven langs de kustlijn. Er wordt er veel gevist en voor vele van die mensen leven er van de visvangst. Een olielek zou voor deze mensen rampzalige gevolgen hebben aangezien hun broodwinning dan weggenomen wordt. Volgens de lokale rapporten zou er tijdens proefboringen door het afgelopen jaar 706 vaten toxische substanties geloosd zijn in het water. Het betrokken bedrijf, Kosmos Energy werd aangeklaagd en moest een boete van $ 30 miljoen dollar. De lokale bevolking die leeft langs de kustlijn heeft wel niets van compensatie ontvangen wat uiteraard leidde tot een heleboel protest. Maar zowel de overheid als het betrokken bedrijf reageerde niet op het protest. Er is wel een gespannen relatie tussen de Ghanese overheid en Kosmos. Want onlangs blokkeerde de overheid de verkoop van het aandeel van Kosmos in de ontginning van Jubilee aan Exxon. Dit omdat de overheid liever niet wil dat het olieveld in de handen komt van een buitenlands bedrijf. Daarom hoopte de overheid door de verkoop te blokkeren dat ze dan zelf het aandeel van Kosmos zouden kunnen opkopen. Maar Kosmos weigerde dat te doen.

Er moet dus nog een heleboel zaken uitgeklaard en worden vooraleer de aardolie en -gas in Ghana op een 'rechtvaardige manier' worden ontgonnen.

Geschreven door Emile Glorieux, bron [news.nationalgeographic]