Het omzetten van afval in winst voor de inwoners van sloppenwijken

Meer dan 2,6 miljard mensen in de wereld hebben geen toegang tot sanitair. Hierbij horen de 10 miljoen mensen die wonen in de sloppenwijken in Kenya. In deze sloppenwijken wonen mensen in hutten gemaakt van bouwafval en andere restmaterialen. Armoede is de voornaamste reden waarom mensen er geen woning kunnen krijgen en daarom een huis bouwen in een sloppenwijk. Men kan de maandlast of de huur van een normaal huis niet opbrengen. Dit heeft vaak ook te maken met woningnood, soms kunstmatig veroorzaakt door overheden die de trek naar de steden wil indammen en dus geen betaalbare woningen bouwen. In deze sloppenwijken is er veelal vaak sprake van overbevolking, werkloosheid, slechte drinkwatervoorziening en volksgezondheid en gebrek aan riolering. Omdat de wijken meestal illegaal zijn omdat ze zonder vergunning zijn aangelegd kan de overheid ze in veel gevallen ieder moment laten plat bulldozeren. De wijken bevinden zich bovendien in voor bewoning en bebouwing ongunstig terrein: het is er bergachtig of de afwatering is slechts. Sloppenwijken zijn uiteraard meestal ongewenst voor buitenstaanders aangezien het niet direct een aangenaam zicht is en veelal ook geen aangename buren zijn.

Het is wel gebleken dat wanneer de overheid de bouw ervan niet bestrijdt en dat dus de bewoners niet telkens weggejaagd worden en moeten verhuizen, er wel verandering plaatsvindt. Namelijk doordat de bewoners er dan langer op één plek wonen steken ze meer tijd en geld in hun woning en uiteindelijk verbetert zo de toestand in zo'n sloppenwijk. Deze verbetering is zeker en vast aanwezig in de sloppenwijken maar vindt wel erg langzaam plaats. Zo worden straten er verhard en worden ze voorzien van betere afwatering. Er worden scholen gebouwd voor de kinderen die opgroeien in deze sloppenwijken, en ten slotte komt er zelfs een elektrisch netwerk in de wijken. En na een lange periode van verbeteringen kan zo'n sloppenwijk uiteindelijk veranderen in een gewone woonwijk. In totaal wonen er wereldwijd zo'n 1 miljard mensen in zo'n sloppenwijken, wat dus wil zeggen dat 1 op 6 mensen er wonen.

In sloppenwijken waar er geen sanitair aanwezig is een toilet enkel een put in de grond die omringd is met een aantal platen voor een minimum aan privacy. Deze moeten veelal gedeeld worden met meer dan 120 mensen en door gebrek aan onderhoud worden deze dan al snel onbruikbaar. Wanneer een dergelijk toilet onbruikbaar wordt dan kiezen de mensen voor 'open ontlasting', maar dit zorgt voor een grote vervuiling van het drinkwater. Het onbruikbaar worden van deze primitieve toiletten is vaak te wijten aan het feit dat deze niet zelf geïnstalleerd werden door de mensen die er wonen maar dat deze geïnstalleerd werden door hulporganisaties. Wanneer deze hulporganisaties vertrokken zijn dan blijven de mensen er zitten met het onderhoud van de toiletten. En de mensen hebben er niet het geld en de middelen ter beschikking om deze taak op zich te gaan nemen. En dit leidt er dus dan toe dat deze toiletten niet onderhouden worden en uiteindelijk onbruikbaar worden.

Om dit probleem op een duurzame manier te gaan aanpakken en op te lossen moet er niet zomaar enkel een primitief toilet gegeven worden aan de bewoners van zo'n sloppenwijken maar moet er veeleer gedacht worden aan een nieuw model. Namelijk een model die het volledige sanitaire systeem bevat en niet enkel een paar primitieve toiletten. Een compleet sanitair systeem omvat ook de productie van het systeem en het beschikbaar maken van de service. En dus het duurzaam voortbestaan van zo'n systeem kan dus eigenlijk niet afhangen van donormiddelen van buitenaf. Dit was één van de belangrijkste criteria dat gesteld werd aan dit systeem door studenten , David Auerbach en Ani Vallabhaneni van aan de MIT Sloan School of Management. Deze twee studenten hebben een dergelijk model volledig uitgewerkt als de co-oprichters van Sanergy. Sanergy is een bedrijf, opgericht door onder andere deze twee studenten, die in staat om het sanitair te verbeteren van de mensen die wonen in de sloppenwijken over gans de wereld. Sanergy punt van werken is om een duurzaam sanitair systeem te opbouwen in deze sloppenwijken. Een duurzaam sanitair systeem voor hen moet voldoen aan een heleboel criteria, namelijk het moet een positieve impact hebben op het milieu, de gezondheid, de economie en dus op de gemeenschap in deze sloppenwijken. Om aan deze criteria te voldoen moet er dus met een heleboel zaken rekening gehouden worden.

Op een presentatie gegeven door de oprichters vertelden ze dat het hun doelstelling was om duizenden modulaire, goedkope sanitatie centra te gaan bouwen. Deze sanitatie centra kosten zo'n $ 200 om deze te gaan bouwen en het zou dan de bedoeling zijn om een soort van lidmaatschap aan te bieden aan de bewoners van de sloppenwijken. Om zo'n lidmaatschap te bemachtigen moet men maandelijks $ 1 betalen. Deze sanitatie centra zijn zo'n 3 meter op 2 meter groot en bevat een proper toilet en de operators hebben de mogelijkheid om erbij dan toiletpapier te gaan verkopen. Het is niet de bedoeling van Sanergy dat hulpverleners deze centra gaan opkopen van het bedrijf en deze gaan plaatsen in de sloppenwijken. Sanergy's doel is om deze sanitatie centra te gaan verkopen aan de lokale ondernemers in de sloppenwijken. Dit brengt een extra stimulans met zich mee opdat de centra zullen blijven onderhouden worden.

Het vervolg is dan dat aannemers deze sanitatie centra zouden komen leegmaken. En het ultieme doel is dan dat deze aannemers de feces gaan gebruiken voor de productie van biogas. Zo kan men twee problemen gedeeltelijk in één stap gaan oplossen. Namelijk in eerste instantie is men op deze manier af van het afval en daarnaast heeft men er energie uit gewonnen. Deze energieproductie helpt dan mee aan het oplossen aan het energieprobleem die er veelal ook leidt tot de problematiek van energiearmoede. De feces van de mensen wordt er gebruikt als biomassa, die via anaerobe vergisting, biogas kan gaan produceren. Het restproduct van dit gistingsproces is dan een natuurlijk materiaal die gebruikt kan worden voor de bemesting van akkers en dergelijke. Dus zowel het biogas als de andere restproducten kunnen doorverkocht worden. Het is dan de bedoeling dat de winst die men verkrijgt door het doorverkopen van de geproduceerde energie en de reststoffen, gebruikt worden voor investeringen in de infrastructuur van en rondom deze sanitatie centra. Zo kan men het opgebouwde sanitair systeem gaan uitbreiden en kunnen er meer mensen gebruik van maken. En om zou een nagenoeg ongezien duurzaam business model te gaan uitbouwen.

Het concept van Sanergy kreeg zoveel lof dat ze fondsen opgehaald hebben om meer dan 25 van deze centra te gaan opbouwen als proefproject van hun idee. Het eerste prototype werd gemaakt op de universiteit van deze studenten. Daarna zijn ze met hun prototype vertrokken naar Nairobi in Kenya, waar ze een workshop hebben opgestart waar de nodige materialen en gereedschappen voor handen zijn om hun sanitatie centra te gaan maken. Momenteel hebben ze al twee van deze centra geïnstalleerd, namelijk de eerste in een school en de andere in 's werelds grootste sloppenwijk, die rond Nairobi, waar meer dan 1 miljoen mensen wonen. Momenteel, aangezien deze eerste centra als prototype dienen worden deze in uitgebaat door Sanergy zelf. Sanergy zorgt ervoor dat de centra onderhouden worden, dat de bewoners een lidmaatschap kunnen aankopen, het inzamelen van het afval en de productie van het biogas via het gistingsproces. Het biogas wordt dan verkocht en gebruikt om mee te koken.

Dit proefproject dient om zekerheid te krijgen opdat de centra en hun business model wel realiseerbaar is in werkelijkheid. En eenmaal de centra en het business model zijn aangepast en geoptimaliseerd aan de hand van de ervaringen opgedaan tijdens het proefproject. In de toekomst, zal het afval van de centra verzameld worden in een centrale behandeling faciliteit, waar het in grote hoeveelheid omgezet kan worden in biogas, zo zal de productie van het biogas veel hoger liggen dan wanneer men kleinere hoeveelheden apart laat vergisten. Het biogas, in deze grote hoeveelheid, kan dan gebruikt worden om deze te gaan verbranden in een CHP installatie. CHP - staat voor combined heat and power en zo'n installatie produceert dan zowel elektrische als thermische energie. De thermische energie wordt dan typisch gebruikt voor het verwarming van nabijgelegen woningen of gebouwen. Om dit te kunnen realiseren die de groei en het op schaal brengen van de sanitatie centra en het concept van Sanergy zorgvuldig gebeuren zodat alles tijdig wordt opgebouwd en/of ingevoerd.

Geschreven door Emile Glorieux, bron [web.mit]